با حالت مطالعه ChatGPT، معلم را به خانه ببرید!

ChatGPT، به عنوان یکی از پرکاربردترین ابزارهای هوش مصنوعی در حوزه آموزش، همواره در حال پیشرفت و بهبود است. در تاریخ ۲۹ جولای ۲۰۲۵، شرکت OpenAI از قابلیت جدیدی به نام “حالت مطالعه (Study Mode)” رونمایی کرد که گامی بزرگ در جهت تغییر رویکرد یادگیری با این ابزار است. این ویژگی، که به صورت رایگان و برای تمام کاربران در دسترس است، از جایگاه سنتی ChatGPT به عنوان یک پاسخگوی سریع، فراتر می‌رود و به کاربران کمک می‌کند تا با راهنمایی گام به گام، به درک عمیق‌تر و پایدارتر موضوعات دست یابند. “حالت مطالعه ChatGPT” نه تنها برای دانشجویان و معلمان، بلکه برای هر کسی که به دنبال یادگیری فعال و مؤثر است، می‌تواند ابزاری ارزشمند باشد. این قابلیت، با ترکیبی از اعلان‌های تعاملی، پاسخ‌های ساختاریافته و پشتیبانی شخصی‌سازی‌شده، یادگیری را از یک فرآیند خطی به یک تجربه تعاملی و جذاب تبدیل می‌کند.

برای درک بهتر اینکه “حالت مطالعه (Study Mode)” چگونه عمل می‌کند، باید بدانیم که این ویژگی بر پایه اصول آموزشی پیشرفته طراحی شده است. الگوهایی مانند روش سقراطی، که بر تفکر انتقادی و خوداندیشی تأکید دارد، در هسته این قابلیت قرار دارد. کاربران، به جای دریافت پاسخ‌های آماده، با سؤالات راهنمایی‌کننده و سرنخ‌هایی روبرو می‌شوند که آن‌ها را به سمت حل مسئله هدایت می‌کند. این رویکرد نه تنها به حل تکالیف کمک می‌کند، بلکه به کاربران آموزش می‌دهد که چگونه بهتر فکر کنند. علاوه بر این، ویژگی‌هایی مانند سنجش دانش و ارائه بازخورد شخصی‌سازی‌شده، به کاربران اجازه می‌دهد تا پیشرفت خود را پایش کرده و اطمینان حاصل کنند که یادگیری آن‌ها عمیق و پایدار است. در این مقاله، به بررسی جزئیات “حالت مطالعه (Study Mode)” در ChatGPT می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم که چگونه این ویژگی می‌تواند به بهبود فرآیند یادگیری کمک کند.

در تاریخ ۲۹ جولای ۲۰۲۵، شرکت OpenAI از قابلیت جدیدی به نام “حالت مطالعه (Study Mode)” در مدل هوش مصنوعی ChatGPT رونمایی کرد. این ویژگی به عنوان یک ابزار آموزشی طراحی شده است تا به کاربران در فرآیند حل مسئله به صورت گام به گام یاری رساند و تجربه یادگیری عمیق‌تری را برای آن‌ها فراهم کند؛ به جای اینکه تنها به ارائه پاسخ‌های نهایی بسنده کند. این قابلیت در حال حاضر برای مشترکان طرح‌های رایگان، پلاس، پرو و تیمی در دسترس است و در هفته‌های آتی برای کاربران طرح ChatGPT Edu نیز فعال خواهد شد.

ChatGPT به یکی از ابزارهای آموزشی پرکاربرد در سطح جهان تبدیل شده است. بسیاری از دانش‌آموزان از این چت‌بات هوش مصنوعی برای حل تکالیف دشوار، آمادگی برای آزمون‌ها و کاوش در مفاهیم نوآورانه بهره می‌برند. با این حال، استفاده گسترده از این فناوری در حوزه آموزش، پرسش مهمی را مطرح می‌سازد: چگونه می‌توان از این ابزار برای ارتقاء یادگیری واقعی استفاده کرد و از ارائه صرف راه‌حل‌های آماده‌ای که به درک مطلب دانش‌آموزان کمکی نمی‌کنند، جلوگیری نمود؟

حالت مطالعه (Study Mode) به منظور پاسخگویی به این چالش طراحی شده است. زمانی که کاربران از این حالت استفاده می‌کنند، با سؤالات راهنمایی‌کننده‌ای روبرو می‌شوند که پاسخ‌ها را بر اساس هدف و سطح مهارت آن‌ها تنظیم می‌کند و به این ترتیب، به درک عمیق‌تر موضوع کمک می‌کند. این حالت با طراحی تعاملی و جذاب خود، کاربران را به یادگیری فعال تشویق می‌کند، نه صرفاً به انجام یک تکلیف.

حالت مطالعه ChatGPT چگونه ساخته شد؟

ساختار اصلی “حالت مطالعه (Study Mode)” بر پایه دستورالعمل‌های سیستمی سفارشی بنا شده است. این دستورالعمل‌ها با همکاری متخصصان آموزشی، معلمان و دانشمندان تدوین شده‌اند تا مجموعه‌ای از اصول بنیادین را برای تقویت یادگیری عمیق در خود جای دهند. این اصول شامل مواردی نظیر تشویق به مشارکت فعال، مدیریت بهینه بار شناختی، پرورش فراشناخت و خوداندیشی، تقویت حس کنجکاوی و ارائه بازخورد سازنده و حمایتی است. این رفتارها که ریشه در پژوهش‌های دیرینه در علوم یادگیری دارند، تعیین‌کننده نحوه تعامل و پاسخگویی “حالت مطالعه” با کاربران هستند.

به گفته رابی تورنی، مدیر ارشد برنامه‌های هوش مصنوعی در سازمان کامن سنس مدیا (Common Sense Media)، “حالت مطالعه (Study Mode)” به جای آنکه تکالیف را به طور مستقیم برای دانش‌آموزان حل کند، آن‌ها را به تفکر انتقادی درباره فرآیند یادگیری خود ترغیب می‌نماید. چنین ویژگی‌هایی، گامی مؤثر در راستای بهره‌گیری صحیح از هوش مصنوعی در حوزه آموزش محسوب می‌شوند. تورنی در ادامه می‌افزاید، حتی در دوران تسلط هوش مصنوعی، یادگیری باکیفیت زمانی اتفاق می‌افتد که دانش‌آموزان با انگیزه و اشتیاق، به صورت فعالانه با محتوای درسی درگیر شوند.

ویژگی‌های اصلی حالت مطالعه ChatGPT

• اعلان‌های تعاملی: این ویژگی ترکیبی از پرسش‌های سقراطی، سرنخ‌ها و اعلان‌های خوداندیشی است. هدف اصلی آن، راهنمایی کاربران برای رسیدن به درک بهتر از موضوع، به جای ارائه پاسخ‌های مستقیم است. این رویکرد، یادگیری فعال را ترویج می‌دهد و به افراد کمک می‌کند تا با تفکر عمیق، به حل مسئله بپردازند.
• پاسخ‌های ساختاریافته: در حالت مطالعه (Study Mode)، اطلاعات در بخش‌های مشخص و ساده سازمان‌دهی شده‌اند که به کاربر اجازه می‌دهد به راحتی پیگیر مراحل حل مسئله باشد و ارتباطات میان موضوعات کلیدی را بهتر درک کند. این روش از ارائه اطلاعات زمینه‌ای بیش از حد که ممکن است باعث سردرگمی در موضوعات پیچیده شود، جلوگیری کرده و محتوا را جذاب نگه می‌دارد.
• پشتیبانی شخصی‌سازی شده: محتوای آموزشی بر اساس سطح مهارت کاربر و همچنین با توجه به مکالمات قبلی، به صورت شخصی‌سازی‌شده ارائه می‌شود. این رویکرد انطباقی باعث می‌شود که هر فرد، تجربه یادگیری منحصربه‌فردی را متناسب با نیازهای خود داشته باشد.
• سنجش دانش: این ابزار شامل آزمون‌های کوتاه، سؤالات باز و بازخوردهای شخصی‌سازی‌شده است. این بخش به کاربران کمک می‌کند تا پیشرفت خود را پایش کنند، دانش خود را تثبیت نمایند و توانایی به کارگیری آموخته‌های خود را در موقعیت‌های جدید کسب کنند.
• انعطاف‌پذیری: حالت مطالعه (Study Mode) به گونه‌ای طراحی شده که می‌توان آن را به راحتی در طول گفتگو فعال یا غیرفعال کرد. این انعطاف‌پذیری به کاربران اجازه می‌دهد تا در هر زمان، تجربه خود را بر اساس اهداف یادگیری‌شان تنظیم کنند.

دانش آموزان و دانشجویان چگونه از حالت مطالعه ChatGPT استفاده میکنند؟

Study Mode با هدف تسهیل فرآیند یادگیری برای دانشجویان طراحی شده است. در ادامه، برخی از بازخوردهایی که در مراحل اولیه آزمایش این قابلیت از دانشجویان دریافت شده است، ارائه می‌گردد. این بازخوردها نشان‌دهنده اثربخشی این ابزار در محیط‌های آموزشی است.

نواح کامپل (Noah Campbell)، یکی از دانشجویان مشارکت‌کننده در این طرح، “حالت مطالعه (Study Mode)” را به عنوان “ساعات رفع اشکال”ی توصیف می‌کند که به صورت شبانه‌روزی و با دسترسی به دانش گسترده در دسترس است. این تعبیر، به کارکرد این ابزار به عنوان یک منبع پشتیبانی مداوم و همه‌جانبه برای دانشجویان اشاره دارد.

کیلب مِیسی (Caleb Masi)، دانشجوی دیگری که این ابزار را آزمایش کرده، عملکرد حالت مطالعه (Study Mode) را در تجزیه و تحلیل مفاهیم پیچیده و فشرده، به توضیحاتی شفاف و قابل درک با سرعت مناسب، عالی ارزیابی می‌کند. این بازخورد نشان‌دهنده توانایی این ابزار در ساده‌سازی مطالب دشوار و ارائه آن‌ها به شیوه‌ای مؤثر است.

مگی وانگ (Maggie Wang)، یکی از دانشجویان شرکت‌کننده در آزمایش‌ها، تجربه‌اش را این گونه بیان می‌کند:

من “حالت مطالعه (Study Mode)” را با تلاش برای یادگیری مفهومی به نام رمزگذاری‌های موقعیتی سینوسی (sinusoidal positional encodings) به چالش کشیدم، که پیش از این بارها در یادگیری آن ناکام مانده بودم. این حالت مانند یک معلم خصوصی بود که از سؤالات من خسته نمی‌شد.

مگی وانگ (Maggie Wang)

وی ادامه می‌دهد که پس از سه ساعت مطالعه با این ابزار، سرانجام این مفهوم را به قدری خوب درک کرده که اعتماد به نفس لازم برای کار با آن را به دست آورده است. این بازخورد، پتانسیل بالای این ابزار را در کمک به یادگیری عمیق و پایدار نشان می‌دهد.

استفاده از حالت مطالعه ChatGPT

“حالت مطالعه (Study Mode)” ابزاری بسیار کارآمد برای انجام تکالیف درسی، آمادگی برای امتحانات و یادگیری مفاهیم جدید محسوب می‌شود. برای فعال‌سازی این قابلیت، کاربران می‌توانند به منوی ابزارهای ChatGPT مراجعه کرده و گزینه “مطالعه و یادگیری (Study and learn)” را انتخاب کنند. پس از فعال‌سازی، کافی است سؤال یا مسئله مورد نظر خود را مطرح کنند تا فرآیند یادگیری تعاملی آغاز شود.

محدودیت‌های حالت مطالعه ChatGPT و ابزارهای بعدی

معرفی “حالت مطالعه (Study Mode)” به عنوان اولین گام در مسیری بلندمدت برای ارتقاء قابلیت‌های یادگیری ChatGPT تلقی می‌شود. در حال حاضر، این قابلیت با استفاده از دستورالعمل‌های سیستمی سفارشی عمل می‌کند. شرکت OpenAI این رویکرد را برگزیده تا بتواند به سرعت از بازخوردهای واقعی کاربران بهره‌مند شود و تجربه کاربری را بهبود بخشد، حتی اگر این رویکرد گاهی منجر به رفتارهای غیرمنتظره در مکالمات مختلف شود. برنامه‌ریزی شده است که پس از جمع‌آوری بازخوردها و شناسایی روش‌های مؤثرتر، این رفتار به صورت مستقیم در مدل‌های اصلی آموزش داده شود.

شرکت OpenAI در حال بررسی قابلیت‌های جدیدی است تا “حالت مطالعه (Study Mode)” را جذاب‌تر و کاربردی‌تر نماید. برخی از این ویژگی‌های آینده‌نگرانه شامل موارد زیر است:

• بصری‌سازی‌های واضح‌تر: استفاده از ابزارهای بصری برای شفاف‌سازی مفاهیم پیچیده و متون طولانی.
• تعیین اهداف و پیگیری پیشرفت: فراهم‌سازی امکان تعریف اهداف یادگیری و پایش پیشرفت کاربران در طول مکالمات مختلف.
• شخصی‌سازی عمیق‌تر: ارائه محتوای آموزشی که با سطح مهارت و اهداف یادگیری هر دانشجو به صورت عمیق‌تری انطباق یابد.

رویکردهای پژوهشی درباره بهترین شیوه‌های بهره‌برداری از هوش مصنوعی در زمینه آموزش، همچنان در حال تکامل هستند. شرکت OpenAI از طریق طرح ابتکاری NextGenAI، بستری را برای تحقیقات گسترده‌تر در زمینه تعامل یادگیری و هوش مصنوعی فراهم کرده است. علاوه بر این، این شرکت با متخصصان طرح ابتکاری SCALE در “شتاب‌دهنده یادگیری دانشگاه استنفورد (Stanford University’s Accelerator for Learning)” همکاری می‌کند تا اثرات ابزارهای هوش مصنوعی بر نتایج آموزشی در مقاطع پایه (K-12) را بررسی و نتایج حاصل را منتشر کند.

با انجام مطالعات بلندمدت‌تر در خصوص بهترین شیوه‌های یادگیری با استفاده از هوش مصنوعی، OpenAI قصد دارد تحلیل‌های عمیق‌تری از یافته‌های خود درباره ارتباط میان طراحی مدل و شناخت منتشر کند. این شرکت همچنین قصد دارد تجربیات آتی محصولات خود را بر اساس این یافته‌ها شکل دهد و با همکاری اکوسیستم گسترده‌تر آموزشی، اطمینان حاصل کند که هوش مصنوعی در خدمت تمامی یادگیرندگان در سراسر جهان قرار می‌گیرد.

جمع بندی

در چشم‌انداز رو‌ به‌ گسترش آموزش دیجیتال، حالت مطالعه ChatGPT گامی هوشمندانه و هدفمند در جهت ارتقای کیفیت یادگیری به شمار می‌آید. این قابلیت نوآورانه با بهره‌گیری از روش‌های علمی و تجربیات آموزشی معتبر، نه‌تنها از ارائه پاسخ‌های مستقیم پرهیز می‌کند، بلکه با فراهم‌سازی زمینه‌ای برای یادگیری فعال و تفکر انتقادی، کاربران را در مسیر کشف و درک عمیق مفاهیم همراهی می‌کند. آنچه این ویژگی را متمایز می‌سازد، توانایی آن در تطبیق با سطح مهارتی کاربران، تنظیم پاسخ‌ها با توجه به هدف آموزشی، و ارائه بازخوردهای معنادار است؛ درست همان چیزی که از یک ابزار مدرن آموزشی انتظار می‌رود.

بی‌تردید، study mode در ChatGPT تنها یک ابزار نیست، بلکه پاسخی است به نیازهای آموزشی نسل جدید؛ نسلی که نه صرفاً به دنبال راه‌حل، بلکه در پی فهم دقیق، تحلیل روشن و مشارکت مؤثر در فرآیند یادگیری است. در جهانی که مرز میان آموزش و فناوری هر روز باریک‌تر می‌شود، ChatGPT برای آموزش، به‌ویژه با بهره‌گیری از حالت مطالعه (Study Mode)، جایگاه خود را به‌عنوان یک دستیار یادگیری بی‌رقیب تثبیت کرده است. اکنون که آینده آموزش در دستان فناوری رقم می‌خورد، هوشمندانه‌ترین انتخاب، بهره‌گیری از ابزارهایی است که دانش را نه فقط منتقل، بلکه نهادینه می‌کنند.

سوالات متداول